Antoni Buchała
Inventio, dispositio, memoria, elocutio, actio – to terminy z klasycznej retoryki, które brzmią muzealnie, jednak ciągle są żywe, chociaż pod zmienionymi nazwami. Wykazał to profesor Andrzej Waśko podczas szkolenia online dla polonistów, które odbyło się 25 listopada 2020r.
Kiedy przeglądamy nowe podręczniki z języka polskiego do klasy pierwszej liceum, możemy w nich napotkać fragmenty dzieł Arystotelesa o retoryce i wyimki z mistrzowskich mów Cycerona. Owszem, odrobina erudycji nie zaszkodzi, jednak prof. Waśko zwrócił uwagę, że, zgodnie z nową podstawą programową, retoryka ma się stać nie tyle przedmiotem badań, ile (na powrót) narzędziem kształtowania sprawności w wypowiadaniu się. Świadome stosowanie reguł retoryki jest potrzebne zarówno uczniowi, jak i nauczycielowi – oraz szerzej: dyrektorowi szkoły, ludziom mediów, wreszcie politykom i wszystkim uczestnikom życia publicznego.
Powrót do sprawdzonych zasad tworzenia zdania, planu, akapitu, ćwiczenie pamięciowego opanowania tekstu i sprawności wymowy to zadanie, z którym szkoła nigdy się nie rozstała, które jednak w ostatnim czasie może nieco zaniedbała. Nowe podstawy programowe nie wprowadzają zatem w tym zakresie rewolucji, tylko przypominają, że nie należy zaniedbywać nauki o pięknie. A piękno języka jest tą wartością, którą właśnie poloniści mają pielęgnować: jej uczyć i jej wymagać.
