Marta Mirgos
Temat lekcji: Nie ma winy bez kary – o kodeksie wartości moralnych na podstawie ballady „Świtezianka” Adama Mickiewicza.
Lekcja przeprowadzona w klasie siódmej.
Czas realizacji pracy: 2 jednostki lekcyjne.
Cele lekcje:
- Uczeń zna oraz potrafi wskazać i omówić elementy świata przedstawionego, przedstawić chronologicznie wydarzenia w balladzie. (I. 1.1., I. 1.7 i 1.12)
- Uczeń potrafi scharakteryzować bohaterów wskazanych w tekście. (I. 1.11, I. 1.20)
- Uczeń potrafi uzasadnić swoje zdanie. (III 1.1)
Czynności:
- Nauczyciel pyta, czym dla uczniów jest obietnica. Komu możemy coś obiecać, czy można złamać obietnicę, jeśli tak, to kiedy.
- Uczniowie dzielą się swoimi refleksjami.
- Nauczyciel mówi, że będziemy omawiać tekst Adama Mickiewicza, zatem najpierw należy zapoznać się z jego biografią. Wyświetla film, uczniowie tworzą skondensowaną notatkę na temat pisarza. Adam Mickiewicz – YouTube
- Nauczyciel mówi, że podczas lekcji poznamy tekst, w którym jest przedstawiona sytuacja niedotrzymania słowa.
- Uczniowie czytają „Świteziankę” z podziałem na role, następnie odsłuchują tekst. Adam Mickiewicz – Świtezianka – YouTube
- Nauczyciel z uczniami opracowuje świat przedstawiony. Powstaje krótka notatka.
- Uczniowie zostają podzieleni na sześć grup. Każda grupa wykonuje przypisane czynności: pierwsza – opisuje wygląd nimfy, druga – charakter dziewczyny, trzecia – motywy i skutki podejmowanych działań, czwarta – wygląd strzelca, piąta – cechy charakteru strzelca, szósta – motywy i skutki podejmowanych działań.
- Notatka zostaje podyktowana do zeszytów – może mieć formę poniższej tabeli w postaci kart pracy
- Nauczyciel pyta, jaką naukę moralną zawarł Adam Mickiewicz w swoim dziele. Każdy zapisuje swoją propozycję odpowiedzi. Uczniowie czytają. Nauczyciel próbuje ujednolicić wnioski i dyktuje jeden ogólny.
- Uczniowie proszeni są o zaznaczenie środków stylistycznych opisujących przyrodę.
- Powstaje notatka dotycząca ww. środków. Na przykład: epitet – „sinej Świtezi”, „sarna płocha”, zdrobnienie – „chateczka moja”, onomatopeja – „zaszumiał wiatr”, wyliczenie – „Burzy się, wzdyma, pękają tonie”, porównanie – „czy chcesz, niby jaskółka chybka […]”. Przyroda jest nieodłącznym bohaterem literackim ballady „Świtezianka”. Wymierza sprawiedliwość, potęguje nastrojowość. Środki stylistyczne pełnią funkcję obrazotwórczą. Dzięki nim można sobie wyobrazić dramaturgię opisywanych wydarzeń oraz to, że natura może wymierzać sprawiedliwość.
- Nauczyciel wprowadza definicję „ballady”, zwracając uwagę na synkretyczność tego gatunku. Uczniowie próbują wyszukać elementy epiki, liryki i dramatu w utworze. Następnie powstaje notatka. Można skorzystać z tego źródła: ballada – Encyklopedia PWN – źródło wiarygodnej i rzetelnej wiedzy
- Uczniowie oglądają dwa filmy o „Świteziance”. Świtezianka (The Nixie) TRAILER – YouTube Nauczyciel pyta, który z nich bardziej się im podoba i dlaczego. Które środki audiowizualne sprawiają, że filmy pomagają w zrozumieniu tekstu. Uczniowie zapisują swoje spostrzeżenia w zeszycie.
- Ewaluacja pracy. Nauczyciel pyta, czy lekcja podobała się uczniom, pyta o najważniejsze elementy ballady oraz naukę z niej płynącą.
- Zadanie pracy domowej.
- Stwórz ilustrację do „Świtezianki” na formacie papieru A3. Możesz wybrać konkretne wydarzenie z utworu dowolną techniką. Będą to kolejne prace dołączane do wystawy „Świat romantyzmu” (dwa tygodnie na wykonie pracy).
- Napisz rozprawkę na temat: Nie ma winy bez kary. W swojej pracy odwołaj się do „Świtezianki” oraz innego obowiązkowego utworu literackiego. Twoja praca musi mieć min. 200 słów (cztery dni na napisanie pracy).
- Podziękowanie za lekcję.
Praca konkursowa nagrodzona w konkursie ,,Lekcja z Balladą”, opracowanym przez Stowarzyszenie Nauczycieli Polonistów w 2022r. z okazji 200-lecia romantyzmu polskiego
